Het oudste hulpmiddel voor de mens om de weg te vinden is de zon. Dat blijkt wel uit het woord oriënteren, want oriënt betekent “richting van de opgaande zon”. De zon komt globaal gezien op in het oosten en gaat onder in het westen. In de winter is dit iets meer naar het zuiden en in de zomer meer naar het noorden. Maar nu wil je weten waar bijvoorbeeld het oosten is, maar er is een probleem, want je hebt geen kompas. Hoe doe je dat? Dat kan met een horloge, maar ook met behulp van de Poolster.
Het noorden vinden aan de hand van de Poolster
’s Nachts is de Poolster een betrouwbare aanwijzer van het noorden. Als je de Poolster weet te vinden, dan weet je ook waar het noorden, oosten, zuiden en westen zijn. De Poolster is de voorste ster van het pannetje van de Kleine Beer. De Kleine Beer kun je vinden door vanaf de buitenste sterren van het pannetje van de Grote Beer een lijn te trekken. Verleng deze lijn vijf keer en je komt bij de Poolster uit. Zo kun je dus de Poolster vinden en dus ook het noorden. Gebruik desnoods een sterrenkaart om de Grote Beer te vinden.
Het noorden vinden met behulp van een horloge
Een horloge wordt met de kleine wijzer op de zon gericht. Het zuiden ligt dan in het midden tussen de kleine wijzer en het getal 12, en wel ’s morgens aan de kant van de ochtend uren en ’s middags op de andere helft van de wijzerplaat. De grote wijzer doet niet mee! Je moet de hoek tussen de kleine wijzer en de 12 halveren. Het lijkt moeilijk, maar met de hulp van je ouders of leerkracht moet het lukken. De truc geldt overal op aarde. Je krijgt dan de plaatselijke tijd. In Nederland ligt het zuiden volgens deze methode in werkelijkheid iets rechts van de gemeten richting. Dat komt omdat we de tijdzone van Berlijn aanhouden. Daardoor loopt de zon hier iets achter.
Natuurlijk zijn er tegenwoordig ook handige apps voor op je telefoon waarmee je het noorden kunt vinden.
